Upadłość konsumencka po zmianach 2020

Jeśli jesteś konsumentem i chcesz złożyć wniosek o ogłoszenie swojej upadłości 24 marca 2020 roku lub później, to pamiętaj, że z dniem 24 marca 2020 roku istotnie zmieniają się przepisy regulujące upadłość konsumencką, czyli osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Tego dnia wejdzie w życie ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy ‒ Prawo upadłościowe i innych ustaw (Dz.U. poz. 1802)

 Nowe regulacje dotyczące upadłości konsumenckiej:

1.           Treść wniosku o ogłoszenie upadłości. Odmiennie niż dotychczas, we wniosku/do wniosku będziesz mieć obowiązek wskazać/dołączyć:

  • swój NIP – jako NIP dłużnika, jeżeli miałeś taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
  • informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na twoim utrzymaniu, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
  • informację o czynnościach prawnych dokonanych przez ciebie w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach – należy wskazać przede wszystkim czynności zbycia czy nabycia takich praw, ale także ich obciążenia, niezależnie od wartości tych praw;
  • informację o czynnościach prawnych dokonanych przez ciebie w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł. [Zgodnie z brzmieniem art. 4912 ust. 5a PrUp, wartość, tę ustala się dla wszystkich czynności dotyczących tego samego prawa lub wierzytelności, dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku.];
  • oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku, przy czym, jeżeli oświadczenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 11, nie jest zgodne z prawdą, ponosisz odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości.

 2.           Czy sąd będzie badać twój wniosek?

Uchylenie art. 4914 PrUp oznacza, liberalizację przepisów dotyczących dopuszczenia do ogłoszenia upadłości większej liczby dłużników. Będzie to możliwe wskutek rezygnacji z obowiązku badania przez sąd, już na etapie ogłaszania upadłości dłużnika konsumenta, jego zawinienia w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. O ogłoszeniu upadłości będzie przede wszystkim decydować twój stan niewypłacalności (to jest stan, w którym dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, art. 11 ust. 1 PrU), a nie ocena twojego zawinienia w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu zadłużenia.

Pamiętaj jednak, że ewentualne niewłaściwe twoje zachowanie jako dłużnika, które nie stanowi przestępstwa lub czynności bezpośrednio nakierowanych na pokrzywdzenie wierzycieli, będzie jednak badane przez sąd nieco później, bo na etapie ustalenia planu spłat wierzycieli, a więc wtedy, gdy o twoim zachowaniu jako dłużnika będą mogli wypowiedzieć się także twoi wierzyciele.

 3.           Plan spłaty (więcej na ten temat w naszym artykule z listopada): na etapie ustalenia planu spłat wierzycieli, czyli przy podejmowaniu przez sąd decyzji, czy możliwa jest odmowa oddłużenia upadłego (odmowa umorzenia twoich zobowiązań), sąd będzie brać pod uwagę twoje celowe działania nakierowane na trwonienie majątku, a więc prowadzące do oczywistego pokrzywdzenia wierzycieli, wynikające z twojej złej woli, jako dłużnika.

 4.           Układ dłużnika konsumenta z wierzycielami w toku postępowania upadłościowego: wprowadzona zostanie możliwość zawierania przez dłużnika konsumenta układu z wierzycielami z ograniczonym do minimum udziałem sądu, pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, który będzie jednocześnie czuwać nad wykonaniem tak zawartego układ.

 5.           Przygotowana likwidacja „pre-pack” w upadłości konsumenckiej:

wprowadzona zostanie możliwość szybkiej sprzedaży całego twojego majątku podlegającego likwidacji w formule tzw. przygotowanej likwidacji (art. 56a–56hp.u., tzw. „pre-pack”), co zwiększy elastyczność dostępnych opcji szybkiego wyjścia ze stanu niewypłacalności i nowego startu. Formuła ta była stosowana dotychczas wyłącznie w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorców. Jest to instytucja, która umożliwia w przypadku upadłości przedsiębiorcy złożenie wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa, a w przypadku upadłości konsumenckiej będzie mieć oczywiście zastosowanie do tych postępowań, w których dłużnik posiada majątek większych rozmiarów. Zdarza się to co prawda w upadłości konsumenckiej dość rzadko, ale zmianę tę należy ocenić pozytywnie z punktu widzenia dłużnika – konsumenta.

 6.           Etap postępowania upadłościowego: umorzenie zobowiązań (więcej na ten temat napiszemy w artykule w styczniu 2020). Zostanie przyjęte rozwiązanie, zgodnie z którym umorzenie twoich zobowiązań bez planu spłat wierzycieli będzie mieć charakter warunkowy we wszystkich tych przypadkach, gdy niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli będzie wynikać z twoje osobistej sytuacji jako upadłego (dłużnika), która musi mieć trwały charakter. Ma to zapobiegać zbyt pochopnemu umarzaniu przez sąd zobowiązań bez jakichkolwiek spłat na rzecz wierzycieli, a tym samym skłaniać dłużników do podjęcia się wykonania planu spłat wierzycieli.

 7.           Problemy, jakie pojawiają się w praktyce, w toku postępowania upadłościowego: dodanie w art. 63 ust. 1a–1d PrUp ma w sposób kompleksowy rozwiązać problem określania części twojego dochodu, jako upadłego, która nie będzie wchodzić do masy upadłości. Jest to szczególnie istotne w związku z zaobserwowanymi w praktyce poważnymi rozbieżnościami co do kwot, które otrzymują konsumenci objęci postępowaniem upadłościowym z tytułu świadczeń emerytalnych lub rentowych. W przypadku ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, na której utrzymaniu nie pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi także część dochodu upadłego, która łącznie z dochodami wyłączonymi z masy upadłości na podstawie art. 63 ust. 1 odpowiada kwocie stanowiącej 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1507, 1622 i 1690).

Sędzia-komisarz będzie mógł na twój wniosek lub na wniosek syndyka w inny sposób określić część twojego dochodu, jako dochodu upadłego, która nie będzie wchodzić do masy upadłości [zgodnie z art. 63 ust. 1a lub 1b PrUp], biorąc pod uwagę szczególne twoje potrzeby, jako upadłego i osób pozostających na twoim utrzymaniu, w tym ich stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługiwać będzie zażalenie tobie i twoim wierzycielom.